Σπήλαια Κρήτης

Τα σπήλαια αποτελούν μια κατηγορία θέσεων εξαιρετικής σημασίας. H διατήρηση μιας ευρείας ποικιλίας μαρτυριών για τις ανθρώπινες δραστηριότητες, για το τοπικό κλίμα και το περιβάλλον που χαρακτηρίζουν τα σπήλαια συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της ερευνητικής κοινόητας.

Πέρα από τις καταπληκτικές παραλίες στην Κρήτη, θα βρείτε και γύρω στις 3.366 καρστικές μορφές σε όλο το νησί.

Πολλά σπήλαια είναι γνωστά από την νεολιθική – προϊστορική εποχή. Κάποια χρησιμοποιήθηκαν ως τόποι κατοικίας, όπως πιστοποιούν τα ευρήματα μέσα σε αυτά. Επίσης εξυπηρέτησαν ταφικές ανάγκες ή χρησίμευσαν ως τόποι λατρείας.

Σπήλαια με αρχαιολογικό ενδιαφέρον: Ειλειθυίας, Αγίας Παρασκευής, Αρκαλοχωρίου, Χωστού νερού, Καμηλάρη, Τράπεζας, Καμαρών, Φανερωμένης.

Σπήλαια με θρησκευτικό, ιστορικό και σπηλαιολογικό ενδιαφέρον: Αγίας Φωτεινής, Σάρχου, Μαρμορόσπηλιος, Αρκαλόσπηλιος.

[  Δείτε ακόμα: Αεροπορικά εισητήρια για Κρήτη στην καλύτερη τιμή! ]

Σπήλαια με αρχαιολογικό ενδιαφέρον

Ειλειθυίας: Βρίσκεται πάνω από τον Καρτερό και είναι γνωστό και ως νεραϊδόσπηλιος. Κατά τους αρχαιολόγους ήταν λατρευτικό σπήλαιο που η χρήση του εκτεινόταν χρονικά από τη νεολιθική ως τη ρωμαϊκή περίοδο.

Πρώτος ο Όμηρος κάνει λόγο για το ονομαστό αυτό σπήλαιο.

Αγίας Παρασκευής: Ένα από τα μεγάλα σπήλαια του νομού είναι κι αυτό της Αγίας Παρασκευής στο Σκοτεινό. Από τα ανασκαφικά ευρήματα του σπηλαίου επιβεβαιώνεται η λατρευτική χρήση του από το 1900 τουλάχιστον π.Χ. ως τον 4ο μ.Χ. αιώνα.

Από τον 16ο αιώνα μ.Χ. η λατρεία συνεχίστηκε και προσαρμόστηκε φυσικά στις νέες θρησκευτικές αντιλήψεις. Αυτό προκύπτει από τα λείψανα εκκλησίας μέσα στο σπήλαιο, χωρίς να γνωρίζουμε σε ποιον άγιο ή αγία ήταν αφιερωμένη.

Αρκαλοχωρίου: Στη θέση Προφήτης Ηλίας βρίσκεται το ομώνυμο σπήλαιο. Ήταν από τα σημαντικότερα λατρευτικά κέντρα της μινωικής εποχής που η χρήση του άρχισε από το 2500 π.Χ. Από τα σημαντικά ευρήματα που ήρθαν στο φως και είναι όπλα, μαχαίρια, ξίφη, χρυσοί πελέκεις κ.α. πιστεύεται ότι στο σπήλαιο λατρευόταν άγνωστη πολεμική θεότητα.

Η διάσωση τόσων θησαυρών οφείλεται στην κατάρρευση του σπηλαίου από φυσικά αίτια, και η καταπλάκωση των αντικειμένων τα οποία με τον τρόπο αυτό διασώθηκαν.

Χωστού νερού: Το σπήλαιο του Χωστού νερού βρίσκεται στην περιοχή Σελιά του Γιούχτα κοντά στο δρόμο που οδηγεί στην κορυφή του Αφέντη Χριστού. Μελετήθηκε και χαρτογραφήθηκε από τον PaulFanze. Ήταν γνωστό στους περιηγητές του 19ου αιώνα.

Πιστεύται ότι υπήρξε σπήλαιο που εξυπηρετούσε τις λατρευτικές ανάγκες του ποιμενικού πληθυσμού της περιοχής.

Καμηλάρη: Κοντά στο βουλισμένο αλώνι που ήταν οροφή μεγάλου υπόγειου σπηλαίου που κατέρρευσε, βρίσκεται το σπήλαιο Καμηλάρη.

Το εσωτερικό του σπηλαίου διαθέτει ένα πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο με διαμορφωμένες μορφές που σμιλεύτηκαν ανά τους αιώνες από το υπόγειο αυτό εργαστήρι της φύσης. Πιθανολογείται ότι ήταν τόπος λατρείας κουροτρόφου θεότητας.

Τράπεζας: Βορειοδυτικά της Τυλίσου και σε υψόμετρο 460 μ βρίσκεται το σπήλαιο Τράπεζα. Το στενό άνοιγμα του σπηλαίου οδηγεί σε μια ευρύχωρη αίθουσα, που γύρω της βρίσκονται χαμηλού ύψους θάλαμοι.

Το σπήλαιο είχε λατρευτικό χαρακτήρα και χρησιμοποιήθηκε από τους μεσομινωικούς ως τους υστερομινωικούς χρόνους.

Καμαρών: Πάνω από το χωριό Καμάρες της Μεσαράς βρίσκεται το ομώνυμο σπήλαιο. Κατά τη νεολιθική εποχή χρησιμοποιήθηκε ως ανθρώπινη κατοικία. Στη μινωική εποχή άλλαξε χρήση και καθιερώθηκε ως ιερός λατρευτικός χώρος.

Η θεότητα που λατρευόταν πιστεύεται ότι ήταν προστάτης των κτηνοτρόφων και των γεωργών. Τα περίφημα καμαραϊκά αγγεία με τον πλούσιο χρωματικό διάκοσμο και την ωοκέλυφη μορφή βρέθηκαν στο σπήλαιο αυτό.

Ήταν τα αγγεία που χρησιμοποιούσαν οι λατρευτές για τη μεταφορά των καρπών ή των υγρών στο λατρευτικό αυτό σπήλαιο.

Φανερωμένης: Το σπήλαιο βάθους 43 μ βρίσκεται στις παρυφές των λασιθιώτικων βουνών, πάνω από το χωριό Αβδού. Διαθέτει πλούσιο λιθωματικό διάκοσμο και χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λατρείας από την υστερομινωική εποχή ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν σ’ αυτό έφεραν σε φως αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα.

[  Δείτε ακόμα: Αθήνα Χανιά αεροπορικά στην καλύτερη τιμή! ]

Σπήλαια με θρησκευτικό, ιστορικό και σπηλαιολογικό ενδιαφέρον

Αγίας Φωτεινής: Δίπλα στο σπήλαιο της Φανερωμένης βρίσκεται το αγιώνυμο σπήλαιο της Αγίας Φωτεινής στο οποίο μεταφέρθηκε η λατρεία από το παρακείμενο σπήλαιο, προσαρμοσμένη βέβαια στους τύπους της νέας χριστιανικής θρησκείας.

Δύο σταλαγμίτες που λέγονται «γόνατα της Αγίας Φωτεινής», δέχονται τα κεριά των προσκυνητών. Μικρός θάλαμος επίσης στο βάθος της αίθουσας, χρησιμοποιείται ως Ιερό Βήμα.

Σάρχου: Το σπήλαιο είναι περισσότερο γνωστό ως σπήλιος και χώνος Σάρκου. Είναι κοίτη υπόγειου ποταμού που εκβάλλει μεγάλες ποσότητες νερού.

Η ιστορικότητα του σπηλαίου έγκειται στη χρησιμότητά του στην επανάσταση του 1866-69, αφού σ’ αυτό είχαν καταφύγει τα γυναικόπαιδα του χωριού για να σωθούν.

Η αποτυχία των Τούρκων να κάψουν το σπήλαιο με τα γυναικόπαιδα, τους ανάγκασε να υπογράψουν τιμητικό πρωτόκολλο με τον επικεφαλής της φρούρησης του σπηλαίου Ι. Φιλιππάκη. Το γεγονός είχε ευνοϊκό αντίκτυπο στον κρητικό αγώνα.

Μαρμορόσπηλιος: Ήταν κοίτη παλαιού υπόγειου ποταμού. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καμαράκι. Είναι από τα πλουσιότερα σε φυσικό διάκοσμο σπήλαια της Κρήτης.

Αποτέλεσε ακόμα το καταφύγιο των χαϊνηδων όπως λέγονταν οι αρματολοί και κλέφτες της Κρήτης στην περίοδο της τουρκοκρατίας.

Απ’ αυτούς πήρε την άλλη ονομασία του χαϊνόσπηλιος. Εκεί ήταν η έδρα και του καπετάν Παλμέτη από το γειτονικό χωριό Καμαράκι.

Αρκαλόσπηλιος: Στη θέση Αρκαλοκέφαλο πριν το Μάραθο, βρίσκεται το σπήλαιο Αρκαλόσπηλιος. Στήλες από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, δημιουργούν ένα θαυμάσιο σύνολο.

Οι ευρύχωρες αίθουσές του που απλώνονται μετά τη στενή είσοδο πρόσφεραν την προστασία τους στους κατοίκους των γειτονικών χωριών στις διάφορες επαναστατικές περιόδους.

Για να γυρίσετε και να εξερευνήσετε όλα τα σπήλαια, θα χρειαστεί να έχετε το δικό σας αυτοκίνητο και καλύτερο κάποιο SUV ή offroad όχημα. Η καλύτερη επιλογή είναι να επιλέξετε ενοικίαση αυτοκινήτου χωρίς πιστωτική και εγγύηση – με αυτόν τον τρόπο θα έχετε το ιδανικό όχημα για να εξερευνήσετε τα σπήλαια της Κρήτης – πολλά εκ των οποίων είναι δυσπρόσιτα με απλό αυτοκίνητο – και από την άλλη θα έχετε πλήρη μικτή ασφάλεια δίχως να πληρώσετε με πιστωτική κάρτα ή να δώσετε κάποια εγγύηση!